Nieuw consortium voor onderzoek naar immuuntherapie

12 maart 2025

FORESIGHT consortium stimuleert moleculaire beeldvorming bij de ontwikkeling van nieuwe medicijnen en het matchen van bestaande medicijnen met patiënten.

Peter de With en Fons van der Sommen. Foto's: Vincent van den Hoogen

Een groep onderzoekers onder leiding van Liesbeth de Vries van het UMCG (UMC Groningen), Guus van Dongen (Amsterdam UMC), John Haanen (NKI/AVL) en Peter de With (ý) heeft hun krachten gebundeld in het FORESIGHT-consortium. Dit consortium ontvangt een subsidie van liefst €9 miljoen euro van Health~ Holland voor het uitvoeren van onderzoek op gebied van medicijnontwikkeling ondersteund met moleculaire beeldvorming.

Het nieuwe FORESIGHT consortium gaat onderzoeken stimuleren die de inzet en ontwikkeling van immuuntherapie gaan verbeteren. Deze relatief nieuwe medicijnen zijn inmiddels enorm succesvol in het aanpakken van heftige aandoeningen.

Denk daarbij aan oncologische, auto-immuun-, cardiovasculaire en neurodegeneratieve ziekten. Deze groep medicijnen is echter niet alleen succesvol, maar ook duur. En niet elk medicijn is voor iedereen even effectief.

De drie grote vragen die het FORESIGHT consortium graag wil onderzoeken zijn: wanneer zet je immunotherapie in, welk medicijn is dan het meest geschikt, en welke patiënten hebben er baat bij. Deze vragen zijn relevant voor zowel bestaande therapieën, als voor het ontwikkelen van nieuwe succesvolle medicijnen.

Peter de With. Foto: Vincent van den Hoogen

Verschillende onderzoeken nodig

On deze vragen aan te pakken zijn er verschillende onderzoeken nodig. Het FORESIGHT consortium krijgt daarvoor 3 miljoen euro per jaar vanuit Health~Holland voor de komende drie jaar. Daarnaast is dit een publiek-private samenwerking, wat betekent dat elke publieke euro wordt gematcht door een euro vanuit het bedrijfsleven.

In totaal kan het consortium dus 18 miljoen euro verdelen over verschillende onderzoeken in de jaren 2025-2027. De eerste call waarbij onderzoeksvoorstellen ingediend kunnen worden, wordt binnenkort verwacht.

Het FORESIGHT-consortium heeft een speciaal programma gemaakt om het gebruik van moleculaire beeldvorming bij het ontwikkelen van nieuwe medicijnen te stimuleren. Het doel van het programma is om geavanceerde nucleaire en optische beeldvormingstechnieken en hoogwaardige expertise (o.a. AI) en infrastructuur aan te bieden om het gedrag van medicijnen in het lichaam te kunnen volgen en om imaging-biomarkers te ontwikkelen.

Hiermee zijn weefseleigenschappen tot op celniveau in kaart te brengen en de verdeling van medicijnen in het lichaam vast te stellen en te kwantificeren.

Weinig datapunten, toch betrouwbaar advies

Daarom is de groep van ý-onderzoeker Fons van der Sommen, Video Coding & Architectures, ook nauw betrokken bij de oprichting van het consortium. Deze groep werd tot zijn pensioen geleid door Peter de With.

Hij blijft nog aan de ý verbonden voor enkele projecten en zijn nieuwe rol als een van de programmaleiders in FORESIGHT. Peter de With zal als programmaleider samen met andere hoofdonderzoekers van de betrokken instellingen de onderzoeksvoorstellen beoordelen en evalueren.

Het is echt een uitdaging om de juiste patiënt te matchen met de juiste immuuntherapiebehandeling.

- Fons van der Sommen

Fons van der Sommen. Foto: Vincent van den Hoogen

Van der Sommen: “Het is echt een uitdaging om de juiste patiënt te matchen met de juiste behandeling. En om te weten wanneer je die behandeling dan het beste kunt geven. Onze kennis en ervaring om met beeldverwerking én AI te werken aan effectieve diagnostiek gaat ons hierbij helpen.”

“Dankzij die zeer geavanceerde beeldvormingstechnieken die binnen FORESIGHT onderzocht gaan worden, hebben we inzichten waarmee we AI-modellen kunnen trainen”, legt Van der Sommen uit. “We kunnen bij wijze van spreken gaan voorspellen wat de medicijnen doen bij welke patiënt.”

“De grote uitdaging voor ons wordt om met relatief weinig datapunten tóch effectieve resultaten met onze modellen te gaan boeken. Immuuntherapie is nog erg duur, waardoor de groep patiënten die het krijgt niet extreem groot is. Met die relatief geringe dataset gaan we aan de slag.”

Nieuwe medicijn ontwikkeling

De afgelopen jaren was men al bezig nieuwe, doelgerichte medicijnen te ontwikkelen. Maar het ontwikkelen van nieuwe medicijnen duurt lang, is zeer kostbaar en er bestaat een groot risico dat deze ontwikkeling voortijdig gestopt moet worden waardoor de medicijnen nooit op de markt komen.

Verder werken deze medicijnen als ze wel op de markt komen vaak niet voor iedereen, waardoor de verwachte doorbraken uitblijven. Het consortium hoopt met haar onderzoek hier verandering in te brengen. Het FORESIGHT Service and Innovation Center gaat zowel medicijnstudies van UMC’s en NKI/AVL als van nationale en internationale farma/biotech, MKB en start-up bedrijven ondersteunen.

“Het is echt geweldig om te zien dat zulke vooraanstaande onderzoekers uit de oncologie in dit consortium samen met ons aan de slag gaan”, voegt Van der Sommen toe. “Naast onze onderzoeksgroep, voor de beeldvorming en AI, werken ook Willem Mulder en Roy van der Meel en hun Precision Medicine groep mee in dit consortium. Ik kijk er ook erg naar uit om samen met hen aan de slag te gaan.”

Over FORESIGHT

In het FORESIGHT-PPS-programma werken UMC Groningen, Amsterdam UMC, NKI/AVL en TU Eindhoven met elkaar samen. Zij hebben hun hoogwaardige expertise en infrastructuur gebundeld in het FORESIGHT Service and Innovation Center. Hier werken multidisciplinaire teams met unieke kennis van tracerontwikkeling, bio-engineering, beeldvorming en data-analyse/AI. Deze ondersteunen de medische teams die (pre)klinische moleculaire beeldvorming studies uitvoeren op het gebied van oncologische,  auto-immuun-, cardiovasculaire en neurodegeneratieve ziekten.

Over Health~Holland

Topsector Life Sciences & Health (Health~Holland) is de drijvende kracht achter innovatie binnen de Life Sciences & Health (LSH) sector. Het doel van Health~Holland is zowel economische als maatschappelijke impact te realiseren. Het investeert daarom in een breed scala aan topdisciplines om daarmee baanbrekende wetenschappelijke ontdekkingen en technologische innovaties te stimuleren.

Mediacontact

Het laatste nieuws

Meer over gezondheid

Blijf ons volgen