Nieuwe 'moleculaire lijm' helpt tegen schade door diabetes type 2
果冻传媒-wetenschappers werken mee aan een methode om insulineproducerende cellen te beschermen.

Wetenschappers van onder andere de Technische Universiteit Eindhoven hebben een veelbelovende methode ontwikkeld om de cellen in de alvleesklier die insuline produceren 鈥 de b猫tacellen 鈥 te beschermen tegen schade gerelateerd aan diabetes type 2. Deze methode is onlangs gepubliceerd in vakblad Nature Communications.
In ons lichaam spelen b猫tacellen een onmisbare rol in het reguleren van de bloedsuikerspiegel door insuline aan te maken. Bij pati毛nten met diabetes type 2 beschadigen de b猫tacellen na verloop van tijd door te veel glucose en vetten in het bloed.
Hierdoor vermindert geleidelijk de insulineproductie en kan het lichaam de hoeveelheid bloedsuiker in het bloed steeds slechter reguleren. Pati毛nten kunnen hiervoor uiteindelijk insuline-injecties of andere medicatie nodig hebben.

Het onderzoek dat nu is afgerond, wil een methode ontwikkelen om b猫tacellen te beschermen tegen dergelijke schade. Speciaal ontwikkelde 鈥榣ijmmoleculen鈥 moeten hyperactiviteit van een belangrijk eiwit voor glucoseverwerking voorkomen.
Eindhovens aandeel in het onderzoek
Namens de 果冻传媒 waren promovendi en verantwoordelijk voor het ontwerpen en testen van de moleculen. Universitair hoofddocent Christian Ottmann is betrokken als hoofdonderzoeker. De 果冻传媒 heeft ook het patent aangevraagd op het ontwikkelde lijmmolecuul.

De Universiteit van Duisburg-Essen verzorgde de chemische synthese van deze moleculen. In New York richtte het onderzoek zich vervolgens op celbiologische experimenten om de werkzaamheid ervan te testen. In het vervolgtraject produceert en optimaliseert de 果冻传媒 de moleculen, terwijl Mount Sinai de noodzakelijke dierproeven uitvoert met materiaal dat in Eindhoven is geproduceerd.
Belangrijk eiwit
Het onderzoek richtte zich op een eiwit dat een belangrijke rol speelt bij de verwerking van glucose in b猫tacellen (ChREBP). Onder normale omstandigheden zorgt dit eiwit voor de productie van insuline om de bloedsuikerspiegel te reguleren. Van langdurig hoge suiker- en vetzuurniveaus in het lichaam wordt het eiwit hyperactief. Daardoor sterven b猫tacellen af en krijgen pati毛nten diabetes type 2.
Om dit proces te remmen of stoppen ontwikkelden de wetenschappers speciale 鈥榤oleculaire lijmen鈥 om het eiwit in het cytoplasma van de cel te houden. Zo kunnen ze voorkomen dat het zich kan verplaatsen naar de celkern, waar het de schadelijke processen in gang zou kunnen zetten.
In laboratoriumtests met menselijke b猫tacellen bleken deze 鈥榣ijm-moleculen鈥 de schadelijke effecten van dit proces aanzienlijk te verminderen.
Onderzoek naar medicijnen
Eiwitten zoals ChREBP, die diabetes veroorzaken of verergeren zijn tot nu toe niet te be茂nvloeden met medicijnen. Het onderzoeksteam werkt nu verder aan het verfijnen van deze moleculen en het testen ervan in preklinische omstandigheden. Dit moet duidelijk maken of de aanpak geschikt is voor verdere klinische ontwikkeling en uiteindelijk voor de behandeling van pati毛nten.
鈥淓en belangrijk onderdeel van het vervolgtraject is het controleren van de stabiliteit van de verbinding鈥, aldus promovenda Marloes Pennings. 鈥淏lijft het molecuul bijvoorbeeld intact in een lichaam, zodat het zich blijft gedragen zoals we graag willen?鈥
Ook de ideale wijze van toediening is belangrijk. Mocht het zover komen dat deze behandeling als medicijn op de markt komt, dan ziet promotor en hoogleraar Luc Brunsveld dat het liefst in de vorm van een pil. 鈥淒at is een stuk minder ingrijpend dan bijvoorbeeld een insulinepomp meedragen.鈥 Of dit haalbaar is, moet verder onderzoek uitwijzen.

Deze afbeelding toont hoe een gesynthetiseerd molecuul, oftwel de moleculaire lijm (blauw), bindt aan een eiwit (wit) en zijn bindende eiwit-partner ChREBP (rood).
De verschillende panelen laten chemische structuren zien van pogingen om een dergelijk molecuul te optimaliseren en de behaalde bindingssterkte.
De grafiek geeft weer hoe goed het 'blauwe' molecuul zich aan het eiwitcomplex hecht bij verschillende concentraties.
-
Uitgave
Nature Communications (2025)
-
Auteurs
Liora S. Katz, Emira J. Visser, Kathrin F. Plitzko, Marloes A. M. Pennings, Peter J. Cossar, Isabelle L. Tse, Markus Kaiser, Luc Brunsveld, Christian Ottmann & Donald K. Scott
Mediacontact
Het laatste nieuws


