‘Je hoeft je niet te schamen als je wilt excelleren in onderwijs’
Opklimmen tot universitair hoofddocent of zelfs hoogleraar kan dankzij Erkennen en Waarderen nu ook als je excelleert in onderwijs.

Drie universitair docenten van drie verschillende faculteiten gaan in gesprek aan een tafel in Neuron. Ze hebben één ding gemeen: een enorme passie voor onderwijs en de ambitie om hierin carrière te maken aan onze universiteit. Dankzij het onderwijsprofiel in Erkennen en Waarderen is dat eindelijk mogelijk.
De totstandkoming van dit verhaal ging niet over één nacht ijs. Het is misschien exemplarisch voor het traject waarin universitair docenten Wouter Ellenbroek, Rob Mestrom en Peter Ruijten-Dodoiu zich bevinden. Ze staan in hun academische carrière op de tweesprong tussen onderzoek en onderwijs. Dankzij Erkennen en Waarderen kunnen ze hun onderwijsharten volgen en via het onderwijsprofiel carrière maken binnen de universiteit. Omdat dit profiel nog in de pilotfase zit, behoren zij tot de eersten die deze weg bewandelen.
Na een voorgesprek werken ze graag mee aan een verhaal over hun keuze om voor onderwijs te gaan. De een zonder aarzeling, de ander met een beetje spanning. “Je spreekt je toch voor het eerst openlijk uit over wat je wilt”, legt Rob Mestrom, universitair docent in de groep Electromagnetics bij de faculteit Electrical Engineering, uit. “En dat is geen gebaand pad aan de universiteit.”
“Waarom is dat zo? ”, vraagt Peter Ruijten-Dodoiu, universitair docent bij de Human-Technology Interaction-groep bij Industrial Engineering & Innovation Sciences, aan Mestrom. Die antwoordt: “Aan de universiteit maakt iedereen op de traditionele manier carrière: je doet onderzoek, begeleidt promovendi, schrijft papers, vraagt beurzen aan en dan promoveer je van UD, naar UHD en uiteindelijk hoogleraar. Er wordt vaak wat anders gekeken naar mensen die onderwijs doen.”
Een prof zei: ‘Je wilt toch geen lesboer worden?’ Maar dat is juist waar ik impact kan maken.
Universitair docent Rob Mestrom
Stigma
“De grootste horde is nog steeds dat stigma, het gevoel dat het een nederlaag is als je deze keuze maakt”, bevestigt Wouter Ellenbroek, universitair docent bij de Soft Matter and Biological Physics-groep aan de faculteit Applied Physics & Science ý. “Je hoeft je niet te schamen als je wilt excelleren in onderwijs.”

Ellenbroek had geen enkele twijfel om zich uit te spreken over zijn voorliefde voor onderwijs. “Ik ben de gedachte dat je daarmee opgaat voor de B-league al een paar jaar voorbij. Maar ik herken het gevoel alsof je de handdoek in de ring gooit als je besluit om geen Vici-beurs of ERC Consolidator-grant aan te vragen.”
Ik ben de gedachte dat je met een onderwijsprofiel opgaat voor de B-league al een paar jaar voorbij.
Universitair docent Wouter Ellenbroek
“Ik werd er niet gelukkig van dat je als wetenschapper de ene na de andere persoonlijke beurs moet aanvragen om verder te komen in je carrière. Dat systeem is heel erg op de prestaties van één persoon gericht, dat is niet hoe ik wetenschap doe. Ik werk liever in teams en dat is ook de manier waarop ik mijn eigen profiel in elkaar zet. Gelukkig heb ik een decaan die mijn ambities volledig ondersteunt”, zegt Ellenbroek.
De juiste mix
Mestrom voelt zich ook gesteund door zijn capaciteitsgroepvoorzitter en decaan. “Ik loop hier al drie jaar mee rond”, zegt hij. “Pas toen Erkennen en Waarderen twee jaar terug werd ingevoerd, begon het echt te kriebelen bij mij en besloot ik ervoor te gaan.”
Mestrom: “Ook binnen de vakgroep wordt mijn onderwijsambitie gedragen. We zijn complementair aan elkaar. Mijn leidinggevende werkt aan valorisatie en het aanvragen van beurzen, ik ondersteun hem, maar focus op onderwijsinnovaties. Je moet er goed over blijven praten binnen je groep.”
“Dat maakt de mix in de groep, ze hebben jou net zo hard nodig”, concludeert Ruijten-Dodoiu. “Je moet op groepsniveau kijken naar de taken. Wie doet het onderzoek, wie de onderwijsinnovatie, wie de impact - het verhaal naar de buitenwereld toe. Je hebt in elke groep mensen van alle soorten pluimage nodig om succesvol te zijn.”
Je hebt in elke groep mensen van alle soorten pluimage nodig om succesvol te zijn.
Universitair docent Peter Ruijten-Dodoiu
De weg naar promotie
Zo’n bevordering van bijvoorbeeld UD naar UHD binnen het onderwijsprofiel, vraagt het nodige voorwerk. De kandidaat moet een research statement, een teaching statement en een narratief curriculum vitae indienen om ‘op te kunnen voor een BAC’. Dat betekent dat je voor een benoemingsadviescommissie (BAC) je bevordering verdedigt. “Je moet in die documenten terugblikken en vooruitkijken, maar het is mij nog niet helemaal duidelijk hoe gedetailleerd die statements moeten zijn”, zegt Ellenbroek.
Hij sprak met de HR-adviseur over hoe hij dit moest insteken. “Maar die had dit ook nog nooit aan de hand gehad. Ik ben de eerste in onze faculteit die dit doet, dus ik ben een beetje een proefkonijn.”
Pionieren
Mestrom wil na de zomer toewerken naar zijn BAC, “dan zal ik binnen nu en twee jaar hopelijk UHD zijn. Dit is pionieren, we weten nog niet hoe dit precies werkt, maar we willen allemaal dat het lukt”, zegt Mestrom. “Daarvoor is het aandragen van de juiste mensen voor de BAC ook van belang.”
Als alles goed gaat, zwaait na de komende zomer de eerste promovendus van Ruijten-Dodoiu af. Dat geeft hem dan, na lange tijd, het vereiste vinkje om op te gaan voor UD1. “Bij elke stap op de ladder ligt een checklist klaar waaraan je moet voldoen. Dat werkt niet vanuit passie of intrinsieke motivatie. Ik ben bezig om de documenten die ze van ons vragen voor te bereiden en aan te laten sluiten op mijn onderwijsprofiel. In het najaar hoop ik dan naar de BAC te kunnen.”
Dat is hoe het werkt in de wetenschap: eerst doe je de baan, daarna krijg je ‘m.
Universitair docent Peter Ruijten-Dodoiu
“Ik heb het gevoel dat ik al een paar jaar opereer op het niveau waarnaar ik solliciteer”, zegt Ellenbroek. “Dat is hoe het werkt in de wetenschap”, bevestigt Ruijten-Dodoiu. “Eerst doe je de baan, daarna krijg je ‘m.” “Ik heb geen haast”, zegt Ellenbroek, maar het zou wel leuk zijn om de waardering die ik mondeling altijd krijg, ook een keer op papier te zien.”
Publiceren over onderwijs
“Het onderwijsprofiel is veel breder dan alleen onderwijs geven”, zegt Ruijten-Dodoiu. “Ik doe ook onderzoek naar en bouw aan een internationaal netwerk op het vlak van onderwijsinnovaties. Ik ga naar onderwijsconferenties en publiceer over onderwijsinnovaties, zoals die bij innovation Space worden gedaan, en over Challenge-based Learning. Doen jullie dat ook?”, vraagt hij de anderen.
“Dat is wel een wens van mij”, zegt Mestrom. “Ik wil weten wat voor impact een nieuwe methode bijvoorbeeld heeft op studenten en op het slagingspercentage. Er zullen een aantal cycli van een vak overheen gaan, voor je hier echt iets over kunt zeggen.”
Subveldjes en niches
Ellenbroek: “Je kunt pas hoogleraar worden als je internationaal bekendstaat om je onderwijsinnovaties. Dan gaan bijzonder weinig mensen dat redden. Het is veel gemakkelijker om naam te maken in onderzoek. Daar zijn heel veel subveldjes en niches. Als je werkt aan een heel specifiek gebied, dan weet iedereen daarin wie je bent, je komt elkaar telkens tegen. Onderwijs is een veel breder veld, dat maakt het lastiger.”
Volgens Ruijten-Dodoiu is het niet veel anders voor hen als onderwijsinnovatoren. “Dan ga je naar conferenties over engineering education, dat is ons specifieke vakgebied. Ik ben inmiddels al een paar keer gevraagd om een presentatie te geven op een onderwijsconferentie.”
Ik besteed zeventig procent van mijn tijd aan onderwijs, en toch kennen meer mensen mij vanwege mijn onderzoek.
Universitair docent Wouter Ellenbroek
Ellenbroek: “Ik besteed zeventig procent van mijn tijd aan onderwijs en dertig procent aan onderzoek, en toch kennen meer mensen mij vanwege mijn onderzoek”. “Dan wordt het tijd voor een publicatie”, zegt Ruijten-Dodoiu. “Ik begon op de campus met vertellen over ISBEP en Challenge-based Learning. In de zomer is er bijvoorbeeld een CBL-conferentie aan de ý. Daar spreek ik samen met een collega, en ik zal daarna vast meer uitnodigingen krijgen om te vertellen over onze methodes. Dat gaat stapsgewijs.”
De toekomst
Op de vraag ‘waar sta je over vijf jaar’, antwoordt Mestrom droog: “Dan denk ik dat je met twee UHD’s en een UD1 aan tafel zit.” Dan, serieus: “Ik hoop dat ik dan met net zoveel plezier mijn onderwijswerkzaamheden doe, en er ook de waardering voor krijg. Er zijn bovendien genoeg ideeën voor innovaties: een bachelorvak dat wiskunde integreert met toepassingen binnen Electrical Engineering, een mastervak medical device design waarin engineers volgens de nieuwste medische regelgeving leren werken. Die ideeën heb ik over vijf jaar uitgerold en gevalideerd en ik werk dan op faculteitsniveau aan visie en beleid.”
Mestrom: “Hoogleraar worden hoef ik niet per se zo snel mogelijk, ik ben heel tevreden met wat ik nu doe en wil het lesgeven en het contact met de studenten niet missen. Dat is namelijk de plek waar ik voel dat ik echt impact kan maken.”
“Of ik over vijf jaar hoogleraar ben, dat is een lange termijn-dingetje, eerst maar eens UHD2 worden, dat gaat hopelijk dit jaar lukken”, zegt Ellenbroek. “Als dingen heel vlot gaan, sluit ik niet uit dat ik richting UHD1 ga. Maar ik heb geen haast, al zou het fijn zijn als ik niet meer de vraag ‘zit je hier al tien jaar en ben je nog UD?’ hoef te beantwoorden.”
Opleidingsdirecteur
Ellenbroek heeft veel plezier in de organisatorische kant van onderwijs en ziet zichzelf uiteindelijk als opleidingsdirecteur van zijn faculteit. “Ik heb de afgelopen vijf jaar steeds meer organisatorische onderwijsklussen op me genomen en dat bevalt uitstekend. Ik voel me gewaardeerd. Als die functie ooit vrijkomt, ligt het voor de hand dat ze aan mij denken.”
“Ik hoop dat ik over vijf jaar nationaal en internationaal bekendsta als expert op het gebied van toetsing in Challenge-based Learning en dat we andere docenten hebben kunnen overtuigen van het belang van CBL en andere onderwijsinnovaties”, zegt Ruijten-Dodoiu. De gedroomde positie hierbij is die van opleidingsdirecteur. “Maar ik hoop vooral dat ik dingen blijf doen die ik leuk vind. Welke positie daarbij hoort, zien we dan wel weer.”
Het kan niet zo zijn dat iemand die zó vol voor onderwijsinnovaties gaat, op UD-niveau blijft hangen.
Universitair docent Wouter Ellenbroek
“Het zou gek zijn als jij géén UHD wordt”, zegt Ellenbroek tegen Ruijten-Dodoiu. “Als deze universiteit Erkennen en Waarderen serieus neemt, kan het niet zo zijn dat iemand die zó vol voor onderwijsinnovaties gaat als jij op UD-niveau blijft hangen. Dat zou raar zijn. En dat is denk ik ook de boodschap: Er is niet één smaak in dit carrièrepad. Je moet je kunnen ontwikkelen in wat jij leuk vindt en waar je goed in bent. Daar heeft de universiteit ook het meeste aan.”
Onze verhalen over Erkennen en Waarderen
Meer over onze strategie


