Robert-Jan Smits: ‘Ik heb aan de ý de kunst van het verleiden geleerd’

25 februari 2025

Vertrekkend collegevoorzitter Robert-Jan Smits blikt terug op zijn nalatenschap voor de ý.

Na zes jaar verlaat Robert-Jan Smits de ý. Foto: Vincent van den Hoogen
Na zes jaar verlaat Robert-Jan Smits de ý. Foto: Vincent van den Hoogen

Robert-Jan Smits neemt op 27 maart afscheid van onze universiteit, na zes jaar voorzitter te zijn geweest van het College van Bestuur. Hij blikt terug op zijn bestuursperiode aan de ý: “Soms ging het me niet snel genoeg. Maar als je terugblikt, zie je hoeveel we met z’n allen hebben bereikt. Daar mogen we trots op zijn.”

Iedereen die onze collegevoorzitter Robert-Jan Smits een beetje kent, weet dat hij van doorpakken houdt. Hij was de grote aanjager van veel strategische projecten binnen de universiteit, die uitgewerkt zijn in het Instellingsplan 2020-2025.

De evaluatie van dat en een start maken met het nieuwe Instellingsplan voor de komende vijf jaar stond centraal tijdens de Strategy Days op 11 en 12 februari. Op deze dagen komen decanen, dienstdirecteuren en het College van Bestuur samen om over belangrijke strategische onderwerpen te praten.

Mooie afsluiter

“Het voelde een beetje als de evaluatie van ‘mijn beleid’ van de afgelopen zes jaar. Het was een hele mooie afsluiter voor mij, al was het ook wel spannend”, bekent Smits. “Bij de uitvoering van grote strategische projecten dacht ik wel eens ‘wat gaat het langzaam’. Terugkijkend op die zes jaar, realiseer ik me dat we veel tot stand hebben gebracht samen. Daar mogen we trots op zijn.”

We hebben samen veel tot stand gebracht, daar mogen we trots op zijn.

Vertrekkend collegevoorzitter Robert-Jan Smits

 

Smits noemt de intensivering van samenwerking met de hightechindustrie, zoals met ASML, dat de komende tien jaar tachtig miljoen euro in de ý steekt. Maar ook een nieuw lab voor elektronenmicroscopie dat dankzij een grote schenking van DAF Trucks mogelijk is gemaakt.

Verder noemt hij met trots het , waarmee onze universiteit zo’n honderd vrouwelijke wetenschappers heeft aangenomen, de ontwikkeling van Challenge-Based Learning als onderwijsvorm, het oprichten van de instituten EIRES, EAISI en EHCI, het invoeren van Iedereen Professor.

Foto: Bart van Overbeeke
Foto: Bart van Overbeeke

Beethoven

Die samenwerking met industriële partners is essentieel geweest voor het binnenhalen van de negentig miljoen euro aan Beethovengelden in 2024 om meer ingenieurs op te leiden voor de sterk groeiende semicon-industrie in de Brainportregio. Daarbij horen stevige groeiplannen voor de universiteit in de komende jaren.

“De lobby rondom operatie Beethoven was er een van de lange adem, maar ik ben er enorm trots op dat we dit samen met de Brainportregio hebben weten te bereiken. Die samenwerking heeft onze verbinding met de regio flink versterkt.”

De intensieve samenwerking met het bedrijfsleven heeft er volgens Smits mede voor gezorgd dat onze universiteit relatief goed door de huidige bezuinigingsgolf van het kabinet voor universitair Nederland lijkt te komen. “Het bewijst maar weer eens hoe belangrijk het bedrijfsleven in de regio voor ons is. Daar liggen onze roots, en we hebben er veel aan te danken. Die band moeten we koesteren.”

Bezuinigen

“De TU Delft moet flink bezuinigen, Universiteit Twente moet helaas mensen ontslaan. Wij nemen daarentegen mensen aan. Wij moeten ook behoorlijk bezuinigen, maar doen dat verstandig door scherp aan de wind te zeilen en de nice to have’s eruit te halen. Ik ga liever de min in, dan dat we mensen moeten ontslaan. Want je medewerkers zijn je belangrijkste assets en vroeg of laat komt er weer een ander kabinet en komt er weer geld voor de universiteiten. De mensen die je hebt ontslagen, komen dan niet meer terug.”

Ik ga liever de min in dan dat we mensen moeten ontslaan.

Vertrekkend CvB-voorzitter Robert-Jan Smits

Evalueren en vooruitkijken naar een nieuw Instellingsplan

Tijdens de Strategy Days op 11 en 12 februari is eerst het lopende Instellingsplan geëvalueerd. De decanen en directeuren concludeerden dat al veel strategische doelen behaald zijn.

Denk daarbij aan het groeiende aantal studenten, het uitrollen van het Bachelor College 2.0, de groeistrategie van de universiteit en het opzetten van het Beethoven-project, samenwerking met de hightechindustrie, een grotere zichtbaarheid van onze universiteit in binnen- en buitenland, betere digitale faciliteiten, de renovatie van diverse gebouwen op de campus, het loket sociale veiligheid en meer aandacht voor wellbeing.

Werk aan de winkel

Niet alle doelen van de zeventien prioriteiten zijn - compleet - afgerond. “Er is nog wel wat werk aan de winkel”, erkent Smits. Dit geldt voor het aantrekken van toptalent, wetenschappelijke excellentie en de governance van de universiteit. Deze onderwerpen zouden zeker moeten terugkomen in het Instellingsplan 2026-2030, waaraan dit jaar gewerkt wordt.

Daarnaast zijn er drie belangrijke nieuwe onderwerpen benoemd voor het nieuwe Instellingsplan tijdens de Strategy Days en waaraan nu al gewerkt kan worden. Dat zijn leiderschap op alle niveaus, en besluitvorming, implementatie en monitoring van genomen besluiten. Ook moet de betekenis van Oneý verder uitgewerkt worden, samen met onze kernwaarden Curious, Open, Respectful en Responsible (CORe).

De opvolger van Robert-Jan Smits, Koen Janssen, was ook aanwezig bij deze Strategy Days. “Hij deed actief mee en was zeer geïnteresseerd. Deze Strategy Days vormden een mooie overgang tussen mijzelf en Koen.”

Foto: Norbert van Onna

 

ý-campus. Foto: Norbert van Onna

 

Van Brussel naar Eindhoven

Toen Smits zes jaar geleden naar de ý kwam, had hij al een carrière van dertig jaar als bestuurder bij de Europese Commissie in Brussel achter de rug. “Daar was ik het gewend dat als je een besluit nam, iedereen meteen aan de slag ging. Ik heb in mijn tijd hier geleerd, dat het aan een universiteit zo niet werkt.”

Vergadercultuur

“Als mensen hier ‘ja’ zeggen, bedoelen ze soms ‘we gaan er nog eens over nadenken’. En ik heb moeten wennen aan de complexe universiteitscultuur, waarin veel vergaderd wordt. Zelfs meer dan in Brussel, al gelooft niemand me als ik ze dat vertel. Ik heb mezelf hier opnieuw moeten uitvinden - heb de kunst van het verleiden geleerd. Top down besluiten nemen, werkt hier niet. Je moet mensen meer meenemen en ze overtuigen.”

De enorme gedrevenheid en creativiteit van onze mensen beschouw ik als een van de grote sterktes van onze universiteit.

Vertrekkend CvB-voorzitter Robert-Jan Smits

Het College van Bestuur: rector Silvia Lenaerts, voorzitter Robert-Jan Smits en vicevoorzitter Patrick Groothuis. Foto: Bart van Overbeeke
Het College van Bestuur: rector Silvia Lenaerts, voorzitter Robert-Jan Smits en vicevoorzitter Patrick Groothuis. Foto: Bart van Overbeeke

Felicitaties

Smits begint zijn dag steevast met het doornemen van het overzicht waar ý’ers in de media te zien of lezen zijn geweest. “Ik vind het geweldig als ik een ý’er in het nieuws zie of lees en stuur dan een felicitatiemailtje. Dat waarderen ze altijd. Helaas krijg ik dan vaak te horen dat ik de enige ben die ze feliciteert. Daarom zeg ik tegen de hele gemeenschap: Ben meer trots op elkaar!”

Smits is van plan om vol energie door te gaan tot en met zijn laatste dag op 27 maart. Al is het al anders dan anders. Na het interview gaat hij door naar de laatste vergadering met de Raad van Toezicht van de universiteit. En steeds vaker loopt er iemand binnen met een afscheidscadeau. Op zijn bureau staat een fles ouzo die hij van een Griekse student kreeg. En een boekje dat de ambassadeur van India voor hem meebracht.

Weg is weg

Smits weet dat het straks ‘weg is weg’ is voor hem. “Ik wil de nieuwe voorzitter niet in de weg lopen. En ik weet dat je er ook heel snel ‘uit’ bent. Je wordt niet meer automatisch op de hoogte gehouden, bent uit die wereld. En zo hoort het ook.”

Dankbaarheid overheerst bij Smits als hij terugkijkt op zijn tijd aan de ý. “Ik heb ontzettend veel interessante mensen mogen ontmoeten binnen en buiten de universiteit. De ý heeft zoveel gepassioneerde onderzoekers, fantastische studenten en kundige ondersteuners. Voor mij draagt iedereen bij aan het succes van onze universiteit.”

Ik zal de dynamiek van onze universiteit zeker missen.

Vertrekkend CvB-voorzitter Robert-Jan Smits

Robert-Jan Smits. Foto: Freekje Groenemans
Robert-Jan Smits. Foto: Freekje Groenemans

“Ik zal de mensen en de dynamiek hier zeker missen – hier gebeurt altijd wel iets. Het College van Bestuur is wel de plek waar uiteindelijk de besluiten genomen moeten worden. Positief, of negatief. Die verantwoordelijkheid voor een gemeenschap met twintigduizend mensen, met een begroting van een half miljard euro per jaar kan best een grote druk zijn”, zegt hij.

“Er waren ook emotionele momenten. Wat me het meeste is bijgebleven, was toen onze studenten Axel Verstegen en Boris Bakker overleden tijdens een wintersportreis van hun studievereniging. Ik was een van de mensen die ’s ochtends de ouders en de bus met de studenten opving. Dat gaat je niet in de koude kleren zitten.”

Niet rustig uitwerken

Wie denkt dat Smits rustig gaat uitwerken, kent hem niet. “We hebben mooie dingen gerealiseerd, maar er lopen nog genoeg projecten van het huidige Instellingsplan. Ik hoop dat we daarvan nog een paar dingen kunnen afronden.”

Het CvB: Patrick Groothuis, Silvia Lenaerts, Eric van der Geer-Rutten-Rijswijk en Robert-Jan Smits. Foto: Freekje Groenemans
Het CvB: Patrick Groothuis, Silvia Lenaerts, Eric van der Geer-Rutten-Rijswijk en Robert-Jan Smits. Foto: Freekje Groenemans

Ook na zijn 67ste verjaardag en vertrek van de ý blijft Smits actief. Zo is hij voorzitter geworden van de Raad van Toezicht van Naturalis. Daarnaast blijft Smits aan als lid van de commissie van het Nationaal Groeifonds, zit hij in de Raad van Advies van de Cyprus Research and ýal Foundation en is hij gevraagd om het onderzoeksinnovatiebeleid van IJsland door te lichten.

Andere rol

“Ik heb genoeg om me mee bezig te houden. Maar ik wil niet meer verantwoordelijk zijn voor een grote groep mensen en veel geld, dat heb ik veertig jaar gedaan. Nu kan ik een andere rol gaan spelen.”

Alhoewel Smits vindt dat ‘weg is weg’ is, zal hij heus nog wel eens op de ý komen. “Ik kom zeker terug voor de viering van MomenTUm. En ik wil vaker activiteiten en films van Studium Generale bezoeken. De filmzaal in de Zwarte Doos is pas vernieuwd met een groter scherm en beter geluid, en ze hebben een goed filmprogramma.”

Hij lacht om de opmerking dat hij dan bij de groep pensionado’s hoort die SG-activiteiten blijven bijwonen. “Al voel ik me helemaal niet als iemand die met pensioen gaat. Het is toch als het liedje van Peter Koelewijn: ‘Je wordt ouder papa, geef het maar toe’.”

Afsluitend

“Ik hoop dat ik iedereen een beetje verder heb kunnen brengen in de afgelopen zes jaar. En zou onze gemeenschap willen meegeven op de ingeslagen weg door te gaan, en goed voor elkaar te zorgen zodat we een hechte community blijven.”

Geschreven door

Brigit Span
(Corporate Storyteller)

Meer over onze strategie

Blijf ons volgen