Gesitueerd in het groen tussen de gebouwen Matrix en Vertigo, liggen vier vierkante betonnen blokken elk met een unieke combinatie van geometrische vormen die in elkaar overvloeien. De installatie is een van de laatste werken die kunstenaar Ad Dekkers maakte tijdens zijn werkzame leven. Het handschrift van de kunstenaar is te herkennen aan de reliëfs met diepe lijnen en gelaagde vlakken waarmee hij een gevoel van zowel verdeeldheid als ook harmonie oproept. De betonnen blokken liggen laag bij de grond, zodat bezoekers ze vanuit alle hoeken kunnen bekijken. Dit is precies de bedoeling van de kunstenaar: Dekkers was geïnteresseerd in de interactie tussen zijn reliëfs en de studenten, en moedigde bezoekers aan om er doorheen te lopen en er bij te zitten (ձDZëڲ, 2002). Op diverse momenten van de dag is het zichtbaar dat het zonlicht gedeelten van de sculpturen oplicht of juist met schaduw verduistert, wat zorgt voor het dynamische en voortdurend veranderende karakter van de installatie.
Hoewel de installatie door de minimalistische vorm eenvoudig lijkt, liggen filosofische ideeën over esthetiek en ruimte eraan ten grondslag. Deze ideeën ontwikkelde Dekkers zelf, geinspireerd door wiskundige vormen en gedreven door zijn interesse in het creëren van balans tussen vorm, kleur en grootte (Augustijn, 2015 en Hesselink, 1971). Hij deed dit met het toepassen van geometrische vormen, waaronder het vierkant, de driehoek en de cirkel, die hij samenstelde door ze op te delen, herhalen en overlappen (Hesselink, 1971). Het gebruik van monochrome, witte reliëfs is typerend voor het werk van Dekkers: na een experimentele periode met kleur kwam hij tot de conclusie dat kleur te dominant was en de balans verstoorde waarnaar hij op zoek was in zijn vormentaal (Augustijn, 2015). Hij voelde zich vooral aangetrokken tot reliëfs omdat ze volgens hem een oplossing waren voor het “illusionistische bedrog” van andere kunstvormen. Deze mening vloeide voort uit zijn afkeer van de suggestie van ruimte en perceptie op het platte vlak binnen de traditionele teken- en schilderkunst, die hij beschouwde als een onjuiste weergave van de werkelijkheid. Met de variatie van hoogtes in deze vier vloersculpturen die gezamelijk een installatie vormen, biedt Dekkers een alternatief voor dit “bedrog” en benadrukt hij de spanning tussen de bezette ruimte en de lege ruimte.
Reliëfs kunnen worden gezien als iets dat zich verhoudt tussen de tweedimensionale teken- of schilderkunst en de driedimensionale beeldhouwkunst, wat betekent dat de ruimtelijke dimensie daadwerkelijk wordt uitgevoerd in materiële vorm en niet alleen wordt gesuggereerd in potlood- of verfstreken. Ad Dekkers ontdekte dit door eerst te beginnen met het tekenen en schilderen van stillevens van objecten, stadsgezichten en portretten. Pas na verloop van tijd werd Dekkers' werk abstracter en begon hij te werken in reliëf- en sculptuurformaat. Je zou kunnen zeggen dat de installatie ձDZëڲ uit de ý Kunstcollectie exemplarisch is voor de fase in zijn carrière waarin hij de voorkeur gaf aan de driedimensionale vertaling van geometrische vormen en figuren boven het tweedimensionaal werk dat hij maakte in zijn vroege carrière. De vloerreliëfs laten ook zien hoe belangrijk lichtinval is in Dekkers' werk: de monochrome dimensie verbindt de compositorische elementen, en scheidingen worden alleen gezien door het spel tussen licht en schaduw (Eyck, 2014). Dit illustreert de centrale idee van de kunstenaar: dat wat er is, is net zo belangrijk als dat wat er niet is (Hesselink, 1971).
Auteurs
Lorraine Singleton (auteur) is masterstudent Museumstudies aan de Universiteit Leiden en doet in 2024 onderzoek bij de ý Kunstcollectie
Erik Geelen (redacteur) is erfgoedspecialist van de ý
Britte Sloothaak (eindredacteur) is conservator van de ý Kunstcollectie
Referenties
Hesselink, Liesbeth. 1971. Ad Dekkers, 6 sept. tm 3 okt. 1971, Amersfoort. Amersfoort: Dwars, Heederik en Verhey N.V.
Communauté d'agglomération du Choletais en Piet Augustijn. 2015. Ad Dekkers, 1938-1974 : [Exposition, Cholet, MuséE d'Art et d'Histoire, 20 Juin-29 Novembre 2015]: 67-71. Nantes: Art3.
Huijts, Stijn, Zsa-Zsa Eyck, en Hedge House. 2014. Ad Dekkers (1938-1974). [Maastricht]: Bonnefanten.
ձDZëڲ zoals bedoeld, Cursor Nieuws, 2002.
Afbeeldingen
Afbeelding 1-2 Ad Dekkers, ձDZëڲ, 1972, beton, ý Kunstcollectie, foto: Peter Cox, c/o Pictoright 2025